Vijf keer spijt

In dit boek beschrijft de Australische verpleegkundige Bronnie Ware de vijf punten waar haar patiënten op hun sterfbed spijt van hebben. Een les voor ons allemaal...

1. ‘Ik wou dat ik mijn eigen leven durfde te leiden, niet dat wat anderen van me wilden.’ 

Ware: 'Hier hadden ze het meest spijt van. Als mensen zich realiseren dat hun leven bijna voorbij is, en er met een eerlijke blik op terugkijken, zijn veel onvervulde dromen opeens duidelijk zichtbaar. Veel mensen hebben nog niet de helft van hun dromen geprobeerd waar te maken, en stierven met de wetenschap dat dit kwam door bepaalde keuzes die ze maakten, of niet gemaakt hadden. Het is ontzettend belangrijk om in elk geval een paar dromen na te jagen. Op het moment dat je gezondheid achteruit gaat, is het te laat. Gezondheid geeft een enorme vrijheid waar maar weinig mensen zich bewust van zijn, tot ze het niet meer hebben.'

2. 'Ik wou dat ik niet zo hard had gewerkt'. 

Ware: 'Dit hoorde ik van elke patiënt die ik heb verzorgd. Ze hadden de jeugd van hun kinderen gemist, en de kameraadschap van hun partner. De mannen die ik verpleegde hadden ongelofelijk veel spijt dat ze zo’n groot deel van hun leven werkend hebben doorgebracht. Door een minder dure levensstijl heb je minder geld nodig dan je denkt. En door meer ruimte in je leven te creëren, word je gelukkiger en sta je meer open voor nieuwe mogelijkheden, die misschien wel veel beter bij je passen.'

3. 'Ik wou dat ik mijn gevoelens vaker had getoond'. 

Ware: 'Veel mensen onderdrukken hun gevoelens om geen ruzie met anderen te krijgen. Daardoor hebben ze genoegen genomen met een middelmatig bestaan, en zijn ze nooit geworden wie ze hadden kunnen worden. Veel van hen hebben aandoeningen gekregen die gevolg zijn van de verbitterdheid en frustraties. We hebben geen invloed op de reacties van anderen. Wanneer je je eerlijk uitspreekt kan dit misschien reacties oproepen, maar het brengt je relaties ook naar een hoger en beter level. Het is of dat, of in de ongezonde relatie blijven zonder je ooit uit te spreken.'

4. 'Ik wou dat ik mijn vrienden meer had gekoesterd'. 

Ware: 'Vaak realiseren mensen zich niet wat voor voordelen het heeft om oude vrienden te hebben, totdat ze in de palliatieve fase komen en het niet meer lukt om deze vrienden op te sporen. Veel mensen zijn zo druk met hun eigen leven, dat ze gouden vriendschappen laten verwateren. Patiënten hebben vaak spijt dat ze niet meer tijd en energie in bepaalde vriendschappen hebben gestoken. Elke stervende mist een goede vriend aan zijn zijde, omdat in die laatste week alleen liefde en vriendschap telt.'

5. 'Ik wou dat ik mezelf toestond gelukkiger te zijn'.

Ware: 'Verrassend genoeg wordt dit vaak gezegd door de stervende. Vaak realiseren mensen zich pas op het eind van hun leven dat gelukkig zijn een keuze is. Ze bleven hangen in oude gewoontes. Door de angst voor verandering pretendeerden ze voor anderen én zichzelf dat ze gelukkig waren. Terwijl ze er diep vanbinnen naar verlangden om écht oprecht te lachen. Als je op je sterfbed ligt, doet het er niet meer toe wat anderen van je denken. Het zou mooi zijn om in staat te zijn om ver voor je sterft niet te geven om wat anderen van je denken, en meer te lachen.'